Gelincik Balığı, Üç Bıyıklı Deniz Gelinciği, Kaya Gelinciği, Gaya

Gelincik balığı (Gaidropsarus mediterraneus veya Phycis phycis gibi türleri kapsayabilir), Türkiye denizlerinde yaşayan, genellikle 20 ila 40 cm boylarında olabilen, kaygan ve pulsuz bir deriye sahip, dip balığıdır. Vücudu uzun ve yanlardan hafif basıktır. Genellikle kahverengi, kırmızımsı veya grimsi tonlarda, bazen benekli bir görünüme sahiptir. En belirgin özelliklerinden biri alt çenesinin altında bulunan bıyıklarıdır; bu bıyıkların sayısı türüne göre değişebilir (örneğin Üç Bıyıklı Deniz Gelinciği'nde üç adet bulunur). Ilık ve sıcak denizlerin kayalık, taşlık, yosunluk ve mağaralık bölgelerini tercih eder. Eti beyaz, lezzetli ve ekonomik değeri olan bir balıktır ancak nadir bulunur.

Ilıman ve sıcak denizlerin genellikle 10-150 metre derinliklerindeki kayalık, taşlık, midyelik, çakıllık ve mağaralık diplerinde yaşar. Saklanabileceği oyukları ve yarıkları tercih eder. Sahile yakın bölgelerde de bulunabilir.

Gelincik balığının spesifik ömür süresi hakkında Türkçe bilimsel kaynaklarda yaygın ve kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Genel olarak çeşitli balık türlerinin ömrü büyüklüklerine ve yaşadıkları çevre koşullarına göre değişiklik gösterir.

Üreme dönemleri genellikle sonbahar ve kış aylarıdır; Karadeniz'de Eylül-Nisan arasını kapsayabilir. Yumurtaları pelajiktir (suda serbest yüzer). Etçil bir balıktır; küçük balıklar, kabuklular ve diğer dip omurgasızlarıyla beslenir. Genellikle gece aktif olan, yırtıcı ve saldırgan bir yapıya sahip olduğu belirtilir.

Eti beyaz, yumuşak ve çok lezzetli olarak kabul edilir. Nadir bulunduğu için kıymetlidir. Tavası, buğulaması, ızgarası ve çorbası yapılabilir. Özellikle una bulanarak kızartılması yaygındır. Kılçıklı bir balık olmasına rağmen lezzeti nedeniyle tercih edilir. Taze tüketilmesi önemlidir çünkü çabuk bozulabilen bir balıktır. Bazı yörelerde ve topluluklar arasında (örneğin Musevi cemaatinde 'Gaya' adıyla bilinir ve erikli özel yemeği yapılır) farklı pişirme usulleri de bulunmaktadır.